Czarnogóra

Czarnogóra graniczy z Chorwacją, Bośnią i Hercegowiną, Serbią, Kosowem i Albanią. Republika Czarnogóry, z jednej strony przypada śródziemnomorsko-adriatyckiemu obszarowi geograficznemu, z drugiej – Półwyspowi Bałkańskiemu. Przeważającą część powierzchni zajmują tereny górzyste m.in. Durmitor, Lovćen i Prokletije (z najwyższym szczytem - Zla Kolata o wysokości 2534 m n.p.m.). Niewielkie skrawki terenów nizinnych znajdują się u wybrzeży i nad Jeziorem Szkoderskim – największym jeziorem Czarnogóry.

Większość mieszkańców Czarnogóry to Czarnogórcy i Serbowie należący do Kościoła Prawosławnego. Bośniacy i większość Albańczyków to muzułmanie. Pozostali to Albańczycy i Chorwaci, którzy są katolikami.

Walutą Czarnogóry jest euro, a oficjalnym językiem – serbski.

Czarnogóra jest znakomita jako punkt wypadowy – bliskość Chorwacji (Dalmacja) i Albanii sprawia, że są to najczęstsze kierunki wycieczek, organizowanych dla turystów przyjeżdżających na wakacje do Czarnogóry. To kraj wielonarodowy i wielokulturowy, o bogatej i zróżnicowanej przyrodzie, kulturze i historii. Jest to kraina słońca, błękitnego morza, pachnących gajów oliwnych oraz dzikich skalistych gór. Czarnogórskie wybrzeże Adriatyku , jest jedyne w swoim rodzaju, posiada piaszczyste i żwirowe plaże, klify przypominające norweskie fiordy, niezwykłą śródziemnomorską roślinność, liczne zatoczki, skaliste wysepki z ruinami twierdz lub zamków oraz intensywnie turkusowy kolor czystego morza. Ponadto wybrzeże otaczają malownicze, górskie masywy. Z roku na rok ta część wybrzeża Adriatyku staje się coraz bardziej popularna. Relatywnie małe wybrzeże oferuje ogromną różnorodność krajobrazu i form spędzania wypoczynku. Zarówno dla osób aktywnych, jak i szukających spokoju i ciszy

Lotnisko w Podgoricy (Golubovici) obsługiwane jest przez linie jugosłowiańskie JAT oraz Montenegro Airlines. JAT oferuje częste przeloty do Belgradu traktowane jako połączenia krajowe. Montenegro Airlines oferuje także bezpośrednie przeloty do szeregu innych miast Europejskich: Budapesztu, Frankfurtu, Zurichu, Rzymu i Lubljany. Polska nie ma bezpośrednich połączeń z Czarnogórą.Kuchnia Czarnogóry jest typową kuchnią jugosłowiańską. Mieszkańcy jadają najczęściej bułki pita i baraninę, spożywają dużo jogurtów a na deser bakalii. Bardzo popularny jest kajmak – rodzaj wyrobu mlecznego, który można ulokować gdzieś pomiędzy twarogiem a śmietaną. Kajmak to kożuch zebrany z mleka, który następnie przechowuje się w drewnianych naczyniach. Może być on również słony.

Jeśli chodzi o mięsa to Czarnogórcy jedzą stosunkowo dużo mięsnych potraw, najczęściej jest to pieczona lub grillowania jagnięcina lub wieprzowina. Wśród dań bezmięsnych królują sałatki ze świeżych warzyw, często podawane z serem a także zupy. Dużą popularnością cieszy się gorący chleb faszerowany gulaszem albo serem (lepinja), jest to odpowiednik polskiego kulebiaka. Na wybrzeżach Czarnogóry, nad Adriatykiem jada się dużo ryb i owoców morza, a na terenach naddunajskich spożywa się wiele dań z ryb słodkowodnych. Ryby przygotowywane są na kilka sposobów: z rusztu, leczo i brodet. Przy pieczeniu rybę podlewa się esencją z ziół aromatycznych, najczęściej z rozmarynu. Podaje się z sosem czosnkowym z pietruszką i olejem z oliwek, z jarzynami i sałatą.

Jeśli chodzi o napoje to Czarnogórcy chętnie sięgają po winiak (vranace). Piją też sporo wina i piwa. Najpopularniejsze gatunki piwa to Nikšićko i Bip, natomiast najlepszymi czarnogórskimi winami są Vranac i Krstač. Wśród napojów bezalkoholowych króluje kawa, przyrządzana oczywiście po turecku.

W Czarnogórze nie występują szczególne zagrożenia sanitarno-epidemiologiczne i nie wymaga się świadectw szczepień ochronnych. Państwowa opieka medyczna jest bezpłatna, ale na niskim poziomie. W większych miejscowościach działają państwowe szpitale i ambulatoria, dodatkowo istnieją przychodnie prywatne. Turystom udziela się świadczeń medycznych (w tym zabiegów) tylko w nagłych przypadkach, i to za opłatą. Osoby planujące wycieczki do Czarnogóry powinny ubezpieczyć się od kosztów leczenia.

Podgorica

Przez środek miasta, usytuowanego w żyznej dolinie Zeta, płyną dwie rzeki (Moraca i Ribnica), a cztery kolejne w najbliższej okolicy - dlatego najpierw było ono znane jako Ribnica, zanim w 1326 r. przemianowano je na Podgoricę (co znaczy u stóp wzgórza). Aby uhonorować wyjątkowa postawę czarnogórskich partyzantów, w czasach socjalistycznej Jugosławii władze znów zmieniły nazwę ośrodka na Titigrad. Do historycznej wrócono w 1992 r.
Zwiedzanie
Gorica: Z północnego wzgórza rozciąga się piękny widok na rzekę Moraca. Można stąd również zobaczyć kościół św. Jerzego wzniesiony w XII w.
Stara Varos: Ribnica tworzy linie graniczną między nowa a starą linią miasta. Wezwanie muezina przypomina o czasach tureckiego panowania. Przy Trg Vojvode Becir Bega Osmanagica, nazwanym imieniem paszy , zarządzającego tym terenem w XVIII w., stoi godna uwagi wieża zegarowa (Sahat Kula)
Atrakcje w okolicy
Duklija: W pierwszym iliryjskim mieście zdobytym przez Rzymian , 3 km na północ od Podgoricy, blisko wsi Pogami, oprócz kamiennych pozostałości term i bazyliki zachowały się ślady antycznego systemu kanalizacji.
Medum: Około 15 km na wschód od stolicy wznoszą się ruiny kolejnego iliryjskiego miasta zdobytego przez Rzymian w II w. n.e. Widok ze szczytu na którym niegdyś stał zamek, sięga aż do Jeziora Szkoderskiego

Żabljak - Czarnogóra

Najwyżej położone miasto Czarnogóry (1450 m n. p. m. 2 tys. mieszkańców)jest centrum turystyki górskiej i sportów zimowych. Wielokrotnie niszczone podczas II wojny światowej, typowe górskie Domy ze stromymi dachami stanowią o uroku miejscowości. W kwietniu 1992 r. Slobodan Milosević ogłosił tu powstanie Federacyjnej Republiki Jugosławii. Niezwykły widok roztacza się nad Czarnym Jeziorem (Crno jezero), kiedy pojawia się poranna mgła, następnie znika między szczytami Bobotov Kuk i innymi dwutysięcznikami.

Bobotov Kuk - Czarnogóra

Bardzo forsowna wędrówka z Zabljaka na najwyższy wierzchołek ( (2522 m n. p. m.) gór Durmitor zajmuje 7 godzin . Trasa zaczyna się 3 km za miasteczkiem, nad Czarnym Jeziorem(Crno Jezero) , gdzie tablica wskazuje oznaczony szlak na Indjini Dolovi. Po ok. 4 godzinach wspinaczki obok krasowych lei i kamienistych zboczy , dochodzi się do jaskini Lodowej ( Ledena pecina), na wysokości ok. 3000 m n.p.m. . dalej szlak wiedzie ostro pod górę aż do punktu widokowego Velika Previja , gdzie warto chwile odpocząć przy źródełku . Na szczyt dociera się po ok. 45 minutach . Stamtąd można wrócić od miejscowości Velika Previja przez Zeleni Vir i Urdeni Do do Dobri Do lub do schroniska górskiego w Sedlo.

Samolotem do Czarnogóry

W Czarnogórze sa dwa miedzynarodowe lotniska oddalone od siebie o 84 km: w Podgoricy (w miejscowosci Golubovci, 7 km od czarnogórskiej stolicy) i nad morzem, w Tivacie. Niestety Polska nie ma bezposrednich połaczen lotniczych ani z Czarnogóra, ani z Serbia. Ostatni regularny, kursowy samolot LOT-u wyladował na jugosłowianskim lotnisku w 1992 r. W ostatnich latach LOT kilkakrotnie, lecz bez trwałych rezultatów, próbował wznowic te połaczenia. Do Czarnogóry (podobnie jak do Belgradu) można jednak doleciec z innych europejskich miast. Podgorica ma stałe połaczenie m.in. z Budapesztem obsługiwane przez narodowego, czarnogórskiego przewoznika Montenegro Airlines (w lipcu 2002 r. cena biletu Budapeszt – Podgorica – Budapeszt wynosiła 190 EUR). Poza sezonem linie Montenegro Airlines obsługuja loty z Rzymu, Zurychu, Lublany, Düsseldorfu i Frankfurtu nad Menem (do lotniska w Tivacie) oraz Belgradu, Budapesztu, Frankfurtu i Zurychu (do Podgoricy). Pomiedzy Belgradem a Podgorica i Tivatem kursuja też samoloty jugosłowianskich linii lotniczych JAT (Jugoslovenski Aero Transport). W 2002 r. cena przelotu na trasie Belgrad – Tivat wynosiła 50 – 65 EUR (JAT i Montenegro Airlines). Dzieki słowenskim liniom Adria Airlines Czarnogóra ma połaczenia z Lublana. Loty do Moskwy obsługuja rosyjskie linie Talas M, a do Banja Luki (Bosnia i Hercegowina i Skopia (Macedonia) – linie Pelikan Blue Line. W sezonie liczbe połaczen zwiekszaja loty czarterowe. W 2002 r. funkcjonowały np. połaczenia czarterowe z Krakowa, Katowic i Warszawy do Tivatu i Dubrownika. Myslac o podróży lotniczej, warto sprawdzic połaczenia do Cilipi koło Dubrownika, położonego ok. 20 km od granicy czarnogórskiej i 44 km od Tivatu (płynac promem z Kamenari do Lepetane). Obsługuja je chorwackie linie Croatia Airlines. Minibusy kursujace pomiedzy lotniskiem a Podgorica niestety nie jeżdżą regularnie.
Warto jednak uzbroic sie w cierpliwosc i doczekac przyjazdu, korzystajac bowiem z taksówki, można przepłacic. Bywa, że za kurs taksówkarze potrafia zażądać nawet 20 EUR. W ostatecznosci, idac wzdłuż lotniska wojskowego, po 15 min dojdziemy do stacji kolejowej Aerodrom (na trasie Bar – Podgorica).

Samochodem do Czarnogóry

W Czarnogórze honorowane jest polskie prawo jazdy. Od 1 marca 2002 r. w Serbii i Czarnogórze obowiazuje „zielona karta”, dzieki czemu nie trzeba wykupywac dodatkowej polisy na ubezpieczenie samochodu. Należy zwrócic uwage, czy posiadany druk „zielonej karty” nie zawiera zapisu dotyczacego nieobowiazywania na terytorium Jugosławii, jaki znajduje sie na drukach starszego typu. Podróżujacym samochodem można polecic nastepujace trasy:
1. Przez Słowacje, Wegry, Serbie. Długosc trasy: ok. 1200 km (od przejscia granicznego w Chyżnem do Podgoricy Przejscie graniczne w Chyżnem (PL) – Banska Bystrzyca (Banská Bystrica, SK) – Šahy (SK) – Vac (HU) – Budapeszt (Budapest, HU) – Szeged (HU) – Horgoš (YU) – Nowy Sad (Novi Sad, YU) – Belgrad (Beograd, YU) – Užice (YU) – Prijepolje (YU) – Kolašin (YU, Czarnogóra) – Podgorica (YU, Czarnogóra). Wariantem może byc skorzystanie z mniej uczeszczanego przejscia granicznego Tompa / Kelebija. W tym celu należy po przejechaniu płatnego odcinka autostrady Budapeszt – Kecskemét na zjezdzie Kecskemét-Dél skrecic na droge nr 54, która przez miasto Kiskunhalas dotrzemy do przejscia granicznego. Dalej przez Subotice dojedziemy do Nowego Sadu. Wjeżdżajac na terytorium Słowacji, należy wykupic winietke. Na Wegrzech płatne są odcinki autostrad: Budapeszt – Kecskemét i Kecskemét – Kiskunfélegzháza; można uniknac opłaty, korzystajac z drogi nr 5 Budapeszt – Kecskemét – Szeged. W Serbii płatne są odcinki Subotica – Nowy Sad oraz Nowy Sad – Belgrad. Cena za przejazd jednego odcinka wynosi ok. 2 EUR. W Serbii skorzystac można z pociagu typu
autokuszetka, który codziennie póznym wieczorem odjeżdża z Belgradu do Baru (cena 29 EUR).
2. Przez Czechy, Austrie, Słowenie, Chorwacje (opcja dojazdu bez koniecznosci wykupywania wizy). Długosc trasy: ok. 1420 km. Przejscie graniczne w Cieszynie (PL) – Ołomuniec (Olomouc, CZ) – Brno (CZ) – Mikulov (CZ) – Drasenhofen (A) – Wieden (Wien, A) – Graz (A) – Spielfeld (A) – Šentilj (SLO) – Maribor (SLO) – Ptuj (SLO) – Žetale (SLO) – Zagrzeb (Zagreb, HR) – Karlovac (HR) – Jeziora Plitwickie (Plitvicka Jezera, HR) – Gracac (HR) – Knin (HR) – Sinj (HR) – Split (HR) – Makarska (HR) – Neum (BiH, 6-kilometrowy pas bosniackiego wybrzeża) – Dubrownik (HR) – Debeli Brijeg (YU, Czarnogóra) W Czechach i Austrii należy wykupic winietki. W Słowenii płatny jest odcinek autostrady Šentilj (przejscie graniczne) – Maribor, w Chorwacji natomiast odcinek Zagrzeb – Karlovac. Od Splitu trasa wiedzie Magistrala Adriatycka (Jadranska magistrala, biegnaca od Rijeki do czarnogórskiego Ulcinja, noszaca w Czarnogórze nazwe Jadranski put) pozwalajaca zwiedzic najpiekniejsze zakatki dalmatynskiego wybrzeża (w tym Split i Dubrownik wpisane na Liste swiatowego dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego UNESCO). Jesli uwzglednic tu również takie atrakcje, jak chorwacka stolica oraz Park Narodowy Jezior Plitwickich (także wpisany na Liste UNESCO), przejazd przez Chorwacje okaże sie atrakcja sama w sobie. Dla wszystkich, którzy wybiora te własnie opcje, przewodnik Wybrzeże Chorwacji. Od Istrii po Dalmacje (Bezdroża, 2002) bedzie doskonałym uzupełnieniem niniejszego
opracowania.
3. Przez Słowacje, Wegry, Chorwacje, Bosnie i Hercegowine (opcja dojazdu bez koniecznosci wykupywania wizy w sezonie letnim). Długosc trasy: ok. 1000 km (od przejscia granicznego w Chyżnem do Podgoricy) Przejscie graniczne w Chyżnem (PL) – Banska Bystrzyca (Banská Bystrica, SK) – Šahy (SK) – Vac (HU) – Budapeszt (Budapest, HU) – Mochacz (Mohács, HU) – Udvar (HU) – Knezevo (HR) – Osijek (HR) – Bosanski Šamac (BiH) – Zenica (BiH) – Sarajewo (Sarajevo, BiH) – Foca (BiH) Hum (BiH) – Nikšic (YU, Czarnogóra) – Podgorica (YU, Czarnogóra) Atrakcyjnym wariantem przejazdu może byc droga z Sarajewa przez Konjic, przepiekny górzysty przełom rzeki Neretvy, Mostar, Metkovic, Neum i dalej zgodnie z trasa opisana powyżej, w punkcie 2. Wjeżdżając na terytorium Słowacji, należy wykupić winietke. Drogi w Bosni i Hercegowinie nie są w najlepszym stanie. W sezonie turystycznym (maj – pazdziernik) nie trzeba wykupywać wiz przy wjeździe do Bosni i Hercegowiny. Ponieważ jednak sytuacja co pewien czas ulega zmianie, warto przed wyjazdem zasiegnać informacji w Ambasadzie RP w Bosni, ul. Emerika Bluma 27, 7100 Sarajewo, tel.: (+387) 332 011 42, tel./faks: (+387) 332 337 96.

Autobusem do Czarnogóry

Polscy przewoznicy nie utrzymuja regularnych połączeń z Czarnogóra. Możliwe jest jedynie skorzystanie z wolnych miejsc w autobusach wynajmowanych w sezonie przez biura podróży, które oferuja wypoczynek na czarnogórskim wybrzeżu, zapewniajac wczasowiczom dowóz. Trzeba to jednak każdorazowo z wybranym biurem uzgodnic. O możliwosci przejazdu autobusem warto pomyslec, podróżujac przez Serbie. Belgrad ma bowiem wiele dogodnych codziennych połaczen autobusowychz czarnogórskimi miastami. Dodatkowo liczba połaczen wzrasta latem, a autobusy są schludne i wygodne. Jedyne niebezpieczenstwo to brak wolnych miejsc na wybrany kurs. Szczególnie dotyczy to sezonu letniego, gdy każdy, kto może, wyjeżdża z dusznego Belgradu nad Adriatyk. W Belgradzie dworzec autobusowy (autobuska stanica) znajduje sie tuż obok dworca kolejowego (na lewo od głównego wejscia). Cena biletu z Belgradu do Podgoricy waha sie w granicach 715 – 965 din. Bilet autobusowy z Belgradu do Žabljaku kosztuje 762 din. Wysokosc ceny zależy nie tylko od odległosci, lecz także od przewoznika. Stąd ceny biletów na tej samej trasie bywaja bardzo zróżnicowane. Zarówno na belgradzkim dworcu kolejowym, jak i autobusowym działaja kantory wymiany walut (menjacnica).

Koleją do Czarnogóry

Podróż koleją do Czarnogóry wymaga przesiadek w Budapeszcie i Belgradzie (lub w Suboticy). Do Budapesztu, w godzinach porannych, przyjeżdżaja pociągi z Warszawy, Krakowa i Szczecina. Pociagi do Belgradu odjeżdżaja z dworca Keleti pu.(dworzec wschodni)rano i wczesnym popołudniem. Należy zwrócic uwage, na który zbudapesztenskich dworców przyjedzie wybrany przez nas pociag z Polski (Keleti pu.lu Nyugati pu.), aby w razie koniecznosci zarezerwowac sobie czas na dojazd miedzy dworcami. Dystans najlepiej pokonac metrem, z jedna przesiadka (jednorazowy przejazd kosztuje 90 forintów). Przejscie pieszo zabierze ok. 30 min. Po ok. 8 godz. podróży przez Wielka Nizine Wegierska przybedziemy do Belgradu po południu (pociag poranny z Budapesztu) lubpóznym wieczorem (pociag popołudniowy z Budapesztu). Niestety, połaczenie podróży nocnym pociagiem relacji Warszawa – Budapeszt z przejazdem porannym pociagiem Budapeszt – Belgrad nie zawsze sie udaje. Przed wyjazdem z Polski najlepiej upewnic sie, ile pozostanie czasu na przesiadke w Budapeszcie, pamietajac, że na Wegrzech rozkłady jazdy zmieniaja sie dwa razy w roku. Jesli uda nam sie dotrzec do Belgradu po południu, zdążymy na nocny pociag do Baru, zyskujac dodatkowo kilka godzin na przechadzke po serbskiej stolicy. Belgradzki dworzec kolejowy (železnicka stanica) znajduje sie w centrum miasta. Mozna także przesiasc sie wczesniej, w Suboticy, skad co wieczór odjeżdża pociag do Baru. Z Belgradu do Baru codziennie kursuje kilka pociagów (rano, po południu i w nocy), w tym jeden typu autokuszetka. Pociagi pospieszne (brzi) z Belgradu zatrzymuja sie na stacjach Bijelo Polje, Mojkovac, Kolašin, Podgorica, Sutomore, Bar. Za bilet drugiej klasy na taki pociag zapłacimy ok. 12 EUR, a na pociag ekspresowy (poslovni) – 16 EUR. Bywa, że pociagi maja opóznienia, czasami nawet kilkugodzinne. Za punktualny można uznać tylko ekspres. Pamietajmy, że w sezonie letnim pociagi sa bardzo zatłoczone. Warto wiec w Belgradzie (lub w Suboticy) wykupic miejscówke, która kosztuje 40 din (dinarów; 1 EUR – 60 din, 1 USD – 61 din). Podróż nocnym pociagiem z Belgradu do Baru trwa 9 godz. Do Podgoricy przybedziemy ok. godz. 6.00, ale warto obudzic sie godzine wczesniej, gdyż ostatni odcinek trasy kolejowej wiedzie przez wyjatkowo malowniczy kanion rzeki Moracy. Również odcinek Podgorica – Bar jest bardzo widowiskowy. Wykupujac bilet Eurodomino na całosć trasy już w Polsce (Warszawa – Bar – Warszawa), zapłacimy 460 zł (wiosna 2003 r.). Połaczenia można sprawdzić na miedzynarodowym internetowym rozkładzie jazdy pod adresem http://bahn.hafas.de, a aktualny rozkład jazdy ze stacji Belgrad – na stronie www.yurail.co.yu.

Park Narodowy Lovcen

W 1952 r. na obszarze Lovcenu utworzono park narodowy o powierzchni 6220 ha,zajmujacy centralna, a jednoczesnie najwyższa częsć masywu. Najwyższym szczytem jest niedostepny dla turystów Štirovnik (1749 m n.p.m.), położony na terenie wojskowym. Za to można, a nawet trzeba wejsc na drugi co do wielkosci szczyt, Jezerski vrh (1660 m n.p.m.), gdzie znajduje sie mauzoleum Njegoša. Na obszarze Parku Narodowego Lovcen znajduje sie dużo ciekawych, typowych dla krasu zjawisk geomorfologicznych: jaskin, kotlin, zapadlisk, zagłebien. Wystepuje tu 1158 gatunków roslin chronionych, w tym cztery endemiczne. Na terenie tym jest niewiele wód powierzchniowych, ponieważ potoki i rzeki wpływaja wprost pod ziemie. W pazdzierniku wszelka lisciasta roslinnosc nabiera intensywnej czerwonej barwy, przywodzac nam w pewnym stopniu na mysl „polska złota jesien”. Różnorakie formy skalne sprawiaja wrażenie niezwykłej kamienistej pustyni porosłej karłowatymi krzewami. Lovcen, a szczególnie charakterystyczny Jezerski vrh, jest widoczny niemal z każdego zakatka Boki Kotorskiej. Na terenie parku znajduje sie wiele domów zbudowanych z wapiennych kamieni. Sa to tzw. katuni (katun to słowo pochodzenia iliryjskiegooznaczajace ‘wies’), zazwyczaj należące do jednej rodziny,letnie siedziby pasterskie złożone z kilku kamiennych kolib. W Ivanovich Koritach, obok kawiarni przy szosie, odchodzi w bok szlak pieszy. Jestto krótka trasa spacerowa (ok. 3 godz.), biegnaca przez kilka ciekawych punktów widokowych. Trasa pokonuje odległosc ok. 12 km, przy różnicy wzniesien wynoszacej 240 m. W połowie drogi miedzy osada Ivanova Korita a Jezerskim vrhem, na przełeczy miedzy Štirovnikiem a Jezerskim vrhem, odbija w kierunku północno-zachodnim droga asfaltowa do miejscowosci Krstac. Natomiast szosa wiodaca z Cetinja na Jezerski vrh konczy sie tuż pod samym szczytem (znajduja sie tu mały parking i restauracja). Ostatni odcinek, do mauzoleum, należy pokonac schodami przez przygnebiajacy, wydrażony w skale (w srodku parku narodowego!) tunel. Nagroda jest wspaniały widok, jaki rozposciera sie z Jezerskiego vrhu. Spogladajac w kierunku południowo-wschodnim, ujrzymy góry Rumija i Jezioro Szkoderskie, dalej Podgorice, góry Prokletije i Komovi, a patrzac w strone północna, zobaczymy masywy Golija, Vojnik i Cetinje. Mauzoleum Njegoša stoi na miejscu małej cerkwi zbudowanej w 1845 r. na życzenie samego Njegoša, który pragnał, by po smierci w niej go pochowano. W sierpniu 1916 r. okupujace Czarnogóre wojska austro-wegierskie zniszczyły kaplice z mysla o postawieniu w tym miejscu pomnika wysławiajacego monarchie, który na szczescie nigdy sie tu nie znalazł. Po wojnie, w 1925 r., król Aleksander Karadjordjevic kazał kaplice odbudowac. Po raz kolejny znikła ona z Jezerskiego vrhu w latach 70., kiedy przetransportowano ja w dół, do pobliskich Ivanovich Korit. Obecne mauzoleum zbudowano w 1974 r., a autorem projektu był chorwacki rzezbiarz-architekt Ivan Meštrovic. Nie tylko forma architektoniczna, skadinad dobry przykład modernistycznej twórczosci genialnego artysty, ale cała idea mauzoleum do dzis wzbudza kontrowersje. Wiele osób uważa, że jest ono produktem komunistów, brakiem szacunku dla życzenia Njegoša i że cerkiew należy z powrotem przeniesc na szczyt. Przed wejsciem do mauzoleum stoi monumentalny, wykuty z czarnego marmuru pomnik Czarnogórek – kariatyd strzegacych grobu władyki. Wewnatrz znajduje sie pomnik siedzacego z ksiażka na kolanach Njegoša – filozofa. Natomiast w podziemnej krypcie, 4 m pod pomnikiem, spoczywa sam władyka. Wejscie do krypty znajduje sie z tyłu mauzoleum. Z drugiej, płatnej strony Jezerskiego vrhu rozposciera sie wspaniały (przynajmniej wówczas, gdy pod Lovcenem nie kłebia sie chmury) widok na Adriatyk i Boke Kotorska. Wstep do mauzoleum kosztuje 2 EUR.

Snowboard i Narty w Czarnogórze

Czarnogóra znana jest ze swoich atrakcyjnych letnich kurortów, ale nie wszyscy wiedzą, że jest to także popularne miejsce dla narciarzy. Najbardziej znane wzgórza to: Maglica, Volujka i Bioca na zachodzie kraju, a także Prokletija na wschodzie, z przepięknymi kanionami: Pive, Komarice, Susice, Morace i Tare i 35 wspaniałymi, górskimi jeziorami.
Jazdę na nartach w Montenegro rozpoczął Norweg - Friedrich Angel, który w 1893 przybył do Czarnogóry i rozpoczął nauczanie młodych Czarnogórzan sztuki jazdy na nartach. Od tego czasu sport ten stał się w tym rejonie bardzo powszechny, zwłaszcza że warunki do jazdy są wspaniałe. Rzeźba terenu jest tu jak z marzeń wszystkich miłośników jazdy na nartach i na desce.

W górach Durmitor przemysł turystyczny ciągle się rozwija i z pewnością za rok czy dwa, miejsce to będzie najwspanialszym i najbardziej ekskluzywnym w całej Europie.
Durmitor posiada naturalne szlaki zjazdowe:

* Savin kuk około 3 500 metrów długości,
* Javorovaca Zabljak który ma 400 m. długości
* Stuocten - szlak ma 1780 m. długości a rozpoczyna się od szczytu, który nosi taką samą nazwę.

Czarnogóra - Rafting

Czarnogóra jest przepięknym krajem o urozmaiconym wybrzeżu. Możemy tutaj znaleźć także wspaniałe kaniony, jeziora czy też ogromne góry, kontrastujące z morskim krajobrazem. Niewiele miejsc na świecie oferuje nam tyle atrakcji. Czarnogóra jest wymarzonym krajem dla miłośników raftingu, windsurfingu, czy nurkowania. W Montenegro w bajkowy sposób miesza się kultura słowiańska, orientalna oraz śródziemnomorska. Czyste, szerokie plaże, malownicze góry, ogromne kaniony sprawiają, że każdy kto był tutaj raz, chce wracać do Czarnogóry.

KANION RZEKI TARY

Przemierzając piękną Czarnogórę, warto trafić w okolice rzeki Tary na kilkudniowy rafting.

Tara jest europejskim klejnotem, ważną częścią światowego bogactwa naturalnego. Znajduje się pod ochroną UNESCO. Rafting Tarą bywa wyzwaniem dla ludzi w różnym wieku. Kanion tej rzeki jest największym kanionem w Europie. Długość kanionu wynosi 82 km długości i 1300 m. głębokości. Do przepłynięcia jest tutaj około 120 kilometrowa trasa. Czeka nas tutaj około 50 progów i katarakt. Stopień trudności jest zróżnicowany i wynosi od WWII- WW IV, z czego około 70% to trasy trudniejsze.

Żabljak

Najwyżej położone miasto Czarnogóry (1450 m n. p. m. 2 tys. mieszkańców)jest centrum turystyki górskiej i sportów zimowych. Wielokrotnie niszczone podczas II wojny światowej, typowe górskie Domy ze stromymi dachami stanowią o uroku miejscowości. W kwietniu 1992 r. Slobodan Milosević ogłosił tu powstanie Federacyjnej Republiki Jugosławii. Niezwykły widok roztacza się nad Czarnym Jeziorem (Crno jezero), kiedy pojawia się poranna mgła, następnie znika między szczytami Bobotov Kuk i innymi dwutysięcznikami.

Bobotov Kuk

Bardzo forsowna wędrówka z Zabljaka na najwyższy wierzchołek ( (2522 m n. p. m.) gór Durmitor zajmuje 7 godzin . Trasa zaczyna się 3 km za miasteczkiem, nad Czarnym Jeziorem(Crno Jezero) , gdzie tablica wskazuje oznaczony szlak na Indjini Dolovi. Po ok. 4 godzinach wspinaczki obok krasowych lei i kamienistych zboczy , dochodzi się do jaskini Lodowej ( Ledena pecina), na wysokości ok. 3000 m n.p.m. . dalej szlak wiedzie ostro pod górę aż do punktu widokowego Velika Previja , gdzie warto chwile odpocząć przy źródełku . Na szczyt dociera się po ok. 45 minutach . Stamtąd można wrócić od miejscowości Velika Previja przez Zeleni Vir i Urdeni Do do Dobri Do lub do schroniska górskiego w Sedlo.

Jezioro Szkoderskie

Park narodowy "Jezioro Szkoderskie " Ostatnie siedlisko pelikanów w Europie , największy rezerwat ptaków w Europie , jedno z ostatnich słodkowodnych bagien rejonie śródziemnomorskim , największe jezioro na Bałkanach , jedna z największych naturalnych i historycznych atrakcji w Czarnogórze ! Wszystkie te superlatywy są przypisane do jeziora Szkoderskiego . Jezioro znajduje się w dolinie 7 km od morza . 2/3 jego obszaru należy do Czarnogóry , a 1/3 jest zlokalizowana na terytorium albańskim . Zależenie od poziomu wody ,powierzchnia jeziora zmienia się od 370 do 530km2 . Czarnogórska część jeziora , z 40 000m2 powierzchni razem z wybrzeżem , została ogłoszona parkiem narodowym .Kilka części jego dna jest poniżej poziomu morza .Jest tam około 30 takich miejsc i są one nazywane " oke " . Najgłębsze " oko " to Radus głębokie na 60m . Przeciętna głębokość wynosi 6m . Linia brzegowa jest poszarpana z duża ilością zatok , wysp i półwyspów . Wybrzeże jest bagniste z wysoką trzciną , podczas gdy powierzchnia jeziora jest pokryta dywanem z bagiennych roślin z żółtymi i białymi kwiatami i rośliną nazywaną kesoranja . Południowa część jeziora jest skalista . Miłośnicy ptaków zobaczyć 270 gatunków ptaków , wiele z nich bardzo rzadkich . Znak firmowy tego jeziora to pelikan .W jeziorze żyje 40 gatuneków ryb - wśród nich węgorz i łosoś - to informacja dla wędkarzy . Dookoła jeziora znajduje się 20 kompleksów klasztornych . Dlatego ten obszar był nazywany "Święta góra Zeta" ( Zetska Sveta Gora ). Lesendro i inne fortyfikacje to dowód toczonych tu bitew pomiędzy Czarnogórcami i Turkami . Klasztory , kościoły , fortyfikacje i pomniki przywołują wspomnienia starych władców : rodziny Balsici i rodziny Crnojevic . Te liczne wyspy zainteresują was nie tylko jako ptasie raje ale też jako kulturalne i historyczne pomniki - dowódy wcześniejszego znaczenia tego obszaru . Na malowniczej wyspie Vranjina jest klasztor Św . Nikola .Córki króla Nikola zwykły spędzać letnie wakacje na wyspie , w pałacu które uległ zniszczeniu .Wysepka Grmozur jest nazywana " Czarnogórskie Alcatraz " . To jest wysepka z resztkami starej tureckiej fortecy używanej jak więzienie dla politycznych przeciwników króla Nikola . . Grmozur też jest " ptasią wyspą " . Na wysepce Starcevo jest kościół z XIV w. , tawerna i grób Bozidara Vukovica - Podgoricanina , drukarza pierwszych Cyrylickich książek . Archipelag Krajinski zawiera około 50 wysp wzdłuż południowo-zachodniego wybrzeża . Jest tam najwięcej gniazd srebrnej mewy w Czarnogórze . Te słonowodne ptaki budują gniazda na słodkowodnej wyspie . . Na wyspie Beska jest pamiątkowy kościół Jeleny Balsic . Jeżeli będziesz miał szczęście mógłbyś zobaczyć stada gołębic skalnych lub małych sów . Piętnaście minut na południowy wschód od wyspy mew jest wyspa czapli znana jako Omerova gorica . Pośród drzew laurowych jest kolonia 40 gniazd szarych czapli . Ostatnie lata , białe czaple mogłyby być widziane pośród szarych czapli . Najlepszym miejscem na zakończenie wycieczki na wyspy jest piaszczysta plaża - Muricka plaża .

Monastyr Ostrog

Wysoko w górach , w skalistym łańcuchu górskim , często skrywanym przez chmury i mgłę znajdujesię klasztor Ostrog - największy czarnogórski relikwiarz , wybudowany siedemnastym wieku . To miejsce gdzie spoczywają relikwie świętego Vasilije Ostroskiego.
Jazda samochodem do Górnego Klasztoru nie jest zalecana , powinniście iść na piechotę , jako pielgrzymi . Stary mnich będzie wam opowiadał o historii cudów , które zdarzały się w tym klasztorze . Znajdziecie tu spokój i atmosferę modlitwy .

Ada Bojana

Wyspa Ada Bojana jest rezerwatem przyrody, Parkiem Narodowym.. Wyspa jest na rzece Bojanie, przy samym jej ujsciu do morza, na końcu „Wielkiej plazy” (Velika plaza). To nie jest wyspa naturalna. W XIX wieku, w czasie burzy na tym mejscu zatonął statek „Merito”. Powstały dwie małe wyspy. Z latami woda nanosiła piasek na wrak zatopionego statku i z tych dwu nowych małych wysp powstał wielki wał piaskowy, a potem jedna prawdziwa wyspa.
Kiedy się na srodku rzeki wynurzyła wyspa, rzeka się podzieliła i ma dwie odnogi i dwa ujscia. Wyspa jest trójkątna, dwie jej strony tworzy rzeka Bojana, a z trzeciej jest morze - Adriatyk. Plaża ma 2880m długości. Prawa odnoga rzeki Bojany oddziela wyspę od „Wielkej plazy” ktora ma 12 km dlugości. Plaże są piaszczyste z ładnym drobniutkim ciemnym piaskem.
Wieczory i noce na wyspie sa wyjątkowo atrakcyjne. Mozna w restauracij na balkonie, ktory jest na drzewie, zamówić stolik na dwie osoby i podziwiać zachód słońca nad morzem i rzeką, spoglądać na rzekę, morze i ujście... Na samej rzece są stoliki na więcej osób z podobnym widokiem.Na wyspie jest takze dyskoteka.
Ada jest rajem dla amatorów windsurfingu, paraglidingu, nart wodnych, jazdy konno, tenisa. Szkola windsurfingu istnieje na wyspie od 1975. roku, w lecie jest siedmodnowy kurs windsurfingu. Na wyspie jest takze plaza dla nudystów (naturystów).
Na wyspie – rezerwacie przyrody żyją różne rzadkie ptaki i zwierzęta: pelikany, kormorany, sowy, słowili, żółwie, jaszczurki, sarny i dr.
Rzeka Bojana przy ujściu do morza jest znana z domków rybackich i weekendowych, budowanych częściowo na wodzie. Koło tych domków są specjalne urządzenia dla łowienia ryb, tzw. kalimery (mechanizm zrobiony z drzewa i sieci). Na samym ujściu wędkarze mogą łowić i rzeczne i morskie ryby, a można też zamówić w restauracji na rzece dania rybne i inne ,,owoce morza”.

Park Narodowy Durmitor

Park Narodowy Durmitor w Czarnogórze obejmuje malowniczy i najgłębszy w Europie kanion rzeki Tary dochodzący nawet do 1300 m głębokości. Według jednej z koncepcji, nazwa Durmitoru oznacza rzekę płynącą z gór i jest jak najbardziej adekwatna do tego regionu. Durmitor to góry wapienne, pełno tu więc zjawisk krasowych, niezwykle głębokich kanionów, jaskiń, źródeł wypływających wprost ze skał i rzek tajemniczo znikających pod ziemią. Turystycznym centrum Durmitoru jest Žabljak, niewielkie miasteczko u podnóża gór, ponoć zawdzięczające swoją nazwę niezwykle głośno kumkającym żabom, które upodobały sobie pobliski strumień. Wieczorem ten dźwięk wypełnia całą dolinę. Niedaleko Žabljaka znajduje się jeden z najwyższych mostów Europy o wysokości 172 m.
W parku znajduje się endemiczna fauna i flora. Tereny te porastają gęste bory sosnowe i świerkowe a także buczyny. Na terenie Durmitoru, żyje również wiele gatunków dzikich zwierząt - ssaków (rysie, niedźwiedzie), a także wiele gatunków ptaków.
Tereny parku Durmitor zostały w 1980 roku wpisane przez UNESCO na listę światowego dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego. Nawyższym szczytem jest Bobotov Kuk (2523 m n.p.m.). W promieniu 6 km od niego znajduje się 18 szczytów osiągających ponad 2300 m n.p.m. W Durmitorze znajduje się najdłuższa w dawnej Jugosławii jaskinia od Vjetrenim brdima (długość 1800m, szerokość 897 m.) do której wejście jest na wysokości 2196 m n.p.m. W masywie znajduje się 16 jezior polodowcowych położonych w głębokich dolinach i cyrkach.

Rzeka Tara

Tara - rzeka w Czarnogórze. Powstaje z połączenia rzek Ospanica i Verusa w Alpach Dynarskich, następnie płynie na długości 144 km na północ i łącząc się z rzeką Piva przy granicy Bośni tworzy rzekę Drinę. Obszary położone nad Tarą wpisano w 1976 roku na listę rezerwatów biosfery.
Tara tworzy przełom, płynąc wąską i głęboką doliną. Jest to najgłębszy w Europie i jeden z najgłębszych na świecie (m.in. po po kanionach Cotahuasi i Colca w Peru oraz Grand Canyonie w USA). Długość przełomu to 78 km, a głębokość do 1300 m. W bezpośredniej bliskości rzeki znajdują się dwa parki narodowe Park Narodowy Tara i Park Narodowy Durmitor. Na rzece Tarze często organizuje się spływy tratwami (raftingi) dostarczające niezapomnianych wrażeń. Spływy organizowane są na różnych odcinkach, są jedno- dwu i trzydniowe w kajakach, pontonach i tratwami. Najniższe ceny gwarantuje Stowarzyszenie Drustvo Prijatelja Rijeka Tara , a uzyskane środki przeznacza na swoją działalność statutową, w tym m.in. ochronę dziedzictwa przyrodniczego rzeki Tary. Siedziba stowarzyszenia znajduje się przy moście na Tarze.

Wyspa św. Stefana

Jedną z głównych atrakcji Czarnogóry jest zamieszkiwana niegdyś przez rybaków Wyspa św. stefana, od lat 60 XX w. wykorzystywana jako kompleks hotelowy . Panującą tu romantyczna atmosferę najłatwiej poczuć podczas spaceru wąskimi uliczkami. XV wieczna twierdza dawała schronienie przed tureckimi agresorami.



W starych domach przygotowano dziesiątki apartamentów dla stałych gości . Wstęp na wyspe kosztuje 6 euro. Przyjeżdżaja tu takie sławy jak Sofia Loren, Claudia Schiffer i niezliczone delegacje parlamentarzystów.

Bar

Bar to jedno z najbardziej znanych miast w Czarnogórze, słynie ze wspaniałych drzew oliwnych, zaliczanych do najstarszych na świecie, które rosną w okolicach miasta. To tutaj rośnie najstarsze drzewo Europy - rozłożysta oliwka, która ma ponad 2 tys. lat, co oznacza, że pamięta czasy Klaudiusza i Nerona. Legenda głosi, iż przy oliwce dochodziło do pojednania zwaśnionych rodzin. Swoją sławę Bar zawdzięcza bogatej historii, która emanuje z pięknych zabytków i uliczek. Z murów obronnych otaczających miasto roztacza się wspaniała panorama na góry, gaje oliwne i piękne turkusowe morze. Będąc w Barze, powinieneś zobaczyć rezydencję króla Nikoli, charakterystyczny, ceglasty pałac z 1855 roku, otoczony malowniczym terenami zielonymi. Warto też wybrać się na miejską plażę, położoną w samym centrum Baru. Poznając miasto, nie zapominaj o jego okolicach, które są niemniej fascynujące. Stari Bar to ruiny całego miasta, położone u podnóża masywu Rumija. Oddzielają one wybrzeże od Jeziora Szkoderskiego i otaczają je masywne fortyfikacje. W pozostałościach miasta znajdziesz m.in. dobrze zachowaną wieżę zegarową z czasów tureckich, resztki katedry św. Jerzego i XVII-wieczny meczet. Ciekawostkę stanowi akwedukt, zbudowany z 17 łuków przez Turków w XVII wieku. Bar, choć z pozoru przeciętne miasto, ma wiele niepowtarzalnych i ciekawych zakątków.